top of page
hero-2.png
Rectangle 11-5.png
TEMAT

Oszczędzanie energii 

– małe działania, wielkie efekty

Misja: Zostań energetycznym detektywem w swoim domu
Autor scenariusza: Fundacja Future Minds

Opis:

Uczniowie zastanowią się, jak codzienne nawyki wpływają na zużycie energii i klimat. Poznają konkretne sposoby oszczędzania energii w domu i szkole oraz dowiedzą się, dlaczego nawet drobne zmiany mają znaczenie w skali globalnej.

Przedmiot i poziom:

  • Przyroda (kl. 6)

  • Geografia / Edukacja ekologiczna / Godzina wychowawcza (kl. 7–8)

  • Godzina wychowawcza (kl. 6–8)

Czas: 45 minut

Rectangle 11-5.png

Powiązanie z podstawą programową
i programem wychowawczo-profilaktycznym

Lekcja wychowawcza (kl. 6-8):

  • Realizacja zadań szkoły określonych w podstawie programowej (kształtowanie postaw proekologicznych, przygotowanie do życia w społeczeństwie, odpowiedzialność za środowisko i wspólne dobro),

  • Wspieranie realizacji programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły (edukacja ekologiczna, rozwijanie odpowiedzialności i współpracy w grupie).

Przyroda (kl. 6):

  • Uczeń wyjaśnia, czym jest energia i jakie są jej źródła (odnawialne i nieodnawialne).

  • Uczeń dostrzega wpływ działalności człowieka na środowisko przyrodnicze.

Geografia (kl. 7–8):

  • Uczeń rozpoznaje działania sprzyjające ochronie środowiska i podaje przykłady z życia codziennego

  • Uczeń rozumie potrzebę oszczędzania zasobów naturalnych i zna przykłady działań zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju.

Rectangle 11-5.png

Cele lekcji

Uczeń:

  • Rozumie, czym jest energia i dlaczego warto ją oszczędzać,

  • Potrafi wskazać sytuacje marnowania energii w domu
    i szkole,

  • Zna sposoby ograniczania zużycia energii,

  • Rozwija postawę odpowiedzialności za środowisko,

  • Ćwiczy umiejętność współpracy i podejmowania ról
    w grupie.

Rectangle 11-5.png

Kryteria sukcesu (uczeń)

Po lekcji potrafię:

  • Wskazać 3 przykłady marnowania energii,

  • Zaproponować 3 sposoby oszczędzania energii,

  • Własnymi słowami wytłumaczyć, dlaczego warto oszczędzać energię,

  • Pokazać, że nawet małe działania wielu osób dają duży efekt,

  • Współpracować w grupie, przyjmując określoną rolę.

Rectangle 11-5.png

Metody i formy pracy

Metody:

  • Burza mózgów, metoda problemowa (pytania kluczowe), praca w grupach, gra dydaktyczna

  • „Energetyczny detektyw”, dyskusja, mapa myśli

Rectangle 11-5.png

Przygotowanie do lekcji

  • Karta pracy „Energetyczny detektyw” (dla każdej grupy)

  • Tablica lub duża kartka papieru

  • Zegar do kontrolowania czasu pracy w grupach

Formy:

  • Indywidualna, grupowa, na forum klasy.

Rectangle 11-5.png

Przebieg lekcji

1. Wstęp (5 min)

  • Pytanie kluczowe: „Czy jedna osoba może mieć wpływ na rachunki za prąd i klimat całej planety?”

  • Krótka rozmowa: czym jest energia, jakie są jej źródła, dlaczego czasem się marnuje.

2. Rozpoznawanie problemu (7 min)

  • Burza mózgów: „Co tu zużywa energię? Co można zmienić?”.

  • Kl. 6 – prostsze przykłady i rozmowa.

  • Kl. 7–8 – dodatkowe pytanie: „Jakie skutki ma to dla środowiska i portfela?”.

3. Praca w grupach – „Energetyczny detektyw” (20 min)

Cel etapu:

Uczniowie wcielają się w rolę detektywów. Analizują przykłady z życia codziennego, rozpoznają sytuacje marnowania energii i proponują rozwiązania. Uczą się także, że nie każda sytuacja to „kradzież energii” – czasem energia jest zużywana celowo i potrzebnie. Następnie opracowują rekomendacje – zasady do wspólnego Kodeksu energetycznego detektywa.

Instrukcja dla uczniów:

  • Podzielicie się na grupy 4–5 osobowe.

  • Każda grupa dostaje Kartę pracy – Śledztwo detektywistyczne.

  • Waszym zadaniem jest przeczytać każdy opis, wydać wyrok („winny” lub „niewinny”) i zapisać rekomendację do Kodeksu energetycznego detektywa.

  • Po zakończeniu pracy wybieracie 1–2 sytuacje, które uważacie za najciekawsze, i przygotowujecie ich prezentację na forum klasy.

Role w grupie:

  • Lider – pilnuje, żeby każdy się wypowiedział.

  • Sekretarz – zapisuje ustalenia na karcie pracy.

  • Prezenter – przedstawia wybrane przykłady całej klasie.

  • Strażnik czasu – dba, by grupa zdążyła w 20 minut.

Przebieg:

  1. Nauczyciel rozdaje karty pracy.

  2. Grupy analizują po kolei opisy sytuacji i uzupełniają tabelę 
(ok. 15 minut).

  3. Każda grupa wybiera 1–2 przykłady do zaprezentowania 
(ok. 5 minut).

Wskazówki dla nauczyciela:
Podkreślaj, że „niewinny” też jest dobrą odpowiedzią – chodzi o rozróżnienie zużycia potrzebnego od marnotrawstwa.
Zachęcaj do krótkich uzasadnień: „Dlaczego tak uważasz? Co by się stało, gdyby nic się nie zmieniło?”.
Jeśli uczniowie mają problem – pomóż im myśleć w kategoriach efektu skali: mały nawyk × 30 osób × cały rok.


Możesz w trakcie krążyć między grupami i zadawać pytania pogłębiające:
1. „Czy ten podejrzany zawsze jest winny, czy tylko w pewnych warunkach?”
2. „Jakie byłyby konsekwencje, gdybyśmy zostawili to bez zmian?

4. Prezentacja i dyskusja (10 min)

  • Każda grupa krótko (1–2 min) prezentuje 2 wybrane przykłady

  • Na tablicy powstaje wspólny Kodeks Energetycznego Detektywa

  • Mini-debata: „Tak – ma sens” vs „Nie – to kropla w morzu”.

  • Nauczyciel podaje przykłady efektu skali (np. 500 uczniów × 1 kWh = duża oszczędność).

  • Rozmowa o efekcie skali: drobne zmiany × miliony ludzi = duża różnica.

  • Nauczyciel może podać przykłady (np. wyłączenie ładowarek w całej Polsce = oszczędność energii elektrowni).

5. Podsumowanie i zadanie dla chętnych (3 min)

  • Powtórzenie hasła: „Małe działania = wielkie efekty”.

  • Zadanie domowe: Przeprowadź w domu mini-śledztwo – znajdź 3 miejsca, gdzie Twoja rodzina mogłaby oszczędzać energię i oszacuj, który jest najłatwiejszy do wprowadzenia.

6. Przewidywane trudności i wsparcie

  • Trudne pojęcia (kWh, CO2): używać przykładów z życia (rachunki, cena prądu).

  • Brak wiary w sens działań jednostki: efekt skali, przykłady z życia.

  • Zbyt ogólne odpowiedzi: lista podpowiedzi i wybór z zestawu.

7. Warianty lekcji

  • Wersja skrócona (30 min): tylko burza mózgów + dyskusja + mapa myśli.

  • Wersja rozszerzona (90 min / projekt): uczniowie tworzą plakaty lub ulotki dla rodziców „Jak oszczędzać energię w domu” i prezentują na korytarzu szkolnym.

  • Integracja z matematyką: uczniowie obliczają, ile kosztuje włączenie czajnika 5 razy dziennie przez miesiąc.

8. Ewaluacja

Formatywna: obserwacja pracy grupowej, ticket na wyjście.

Sumująca: rubryka pracy grupy (0–2 pkt za kryterium; max 8 pkt):

  • Identyfikacja problemów,

  • Adekwatność rozwiązań,

  • Uzasadnienie,

  • Współpraca.


Indywidualna autoocena (na końcu lekcji):

  • „Czy zabierałem głos w grupie?”

  • „Czy pomogłem w rozwiązaniu zadania?”

  • „Co mogę poprawić następnym razem?”.

Rectangle 11-5.png

Materiały

Frame 6.png
Frame 6.png
bottom of page